Chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh đều là các loại chứng khoán quen thuộc với nhà đầu tư. Hơn nữa, chứng còn có mối quan hệ liên quan mật thiết với nhau. Cùng tìm hiểu về chứng khoán cơ sở ngay bây giờ.
Chứng khoán cơ sở là gì?
Chứng khoán cơ sở là các loại chứng khoán (bao gồm cổ phiếu, trái phiếu…) được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán với mục đích làm tài sản cơ sở của chứng quyền.
Chứng khoán cơ sở phải đảm bảo đạt nhiều điều kiện khắt khe theo quy định của Ủy ban chứng khoán Việt Nam, bao gồm:
Thuộc chỉ số VN30 hay HNX30
Mức vốn hóa trên thị trường
Mức độ thanh khoản
Tỷ lệ tự do chuyển nhượng
Chứng chỉ quỹ ETF niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán
Kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phát hành chứng khoán cơ sở
Các tiêu chí khác
Trong khi đó, chứng quyền phải đảm bảo chứng khoán hay tài sản đảm bảo do doanh nghiệp chứng khoán phát hành, cho phép người sở hữu được quyền bán (chứng quyền bán) hoặc được quyền mua (chứng quyền mua) chứng khoán cơ sở cho tổ chức phát hành chứng quyền, theo một mức giá đã được xác định trước đó hay một thời điểm đã được xác định trước hoặc sẽ được nhận khoản tiền chênh lệch giữa giá trị thực tế và giá chứng khoán cơ sở ở thời điểm thực hiện.
Đặc điểm của chứng khoán cơ sở là gì?
Chứng khoán cơ sở cung cấp cho các chứng khoán phái sinh giá trị của chúng. Ví dụ: Một hợp đồng quyền chọn trên cổ phiếu X cung cấp cho nhà đầu tư quyền mua hoặc bán cổ phiếu X với giá thực tế cho đến khi hết hạn. Trong trường hợp này, tài sản cơ sở cho quyền chọn là cổ phiếu X.
Một chứng khoán cơ sở có thể được sử dụng để xác định mục trong thỏa thuận cung cấp giá trị cho hợp đồng. Chứng khoán cơ sở hỗ trợ bảo mật liên quan đến thỏa thuận mà các bên liên quan đồng ý trao đổi như một phần của hợp đồng phái sinh.
Ví dụ về chứng khoán cơ sở
Trong các trường hợp liên quan đến quyền chọn cổ phiếu, chứng khoán cơ sở là chính cổ phiếu. Ví dụ: Với quyền chọn mua 100 cổ phiếu của Công ty X với giá 100 đô la, chứng khoán cơ sở là cổ phiếu của Công ty X.
Chứng khoán cơ sở được sử dụng để xác định giá trị của quyền chọn cho đến khi hết hạn. Giá trị của chứng khoán cơ sở có thể thay đổi trước khi hết hạn hợp đồng, ảnh hưởng đến giá trị của quyền chọn. Giá trị của chứng khoán cơ sở tại bất kỳ thời điểm nào đều cho phép các nhà đầu tư biết liệu quyền chọn có đáng được thực hiện tiếp hay không.
Chứng khoán cơ sở cũng có thể là tiền tệ hoặc chỉ số thị trường, chẳng hạn như VN30. Trong trường hợp chỉ số chứng khoán, chứng khoán cơ sở bao gồm các cổ phiếu phổ thông trong chỉ số thị trường chứng khoán đó.
Tiếp theo sau đây là các thông tin về cách hoạt động của chứng khoán cơ sở và vai trò của chứng khoán cơ sở đối với chứng khoán phái sinh là gì?
Các phần mềm chứng khoán giúp đầu tư chứng khoán cơ sở tốt hơn
Vai trò của chứng khoán cơ sở đối với chứng khoán phái sinh là gì?
Có rất nhiều công cụ phái sinh và được sử dụng rộng rãi trên thị trường chứng khoán, nhưng tất cả chúng đều có một điểm chung là cơ sở của chúng dựa trên chứng khoán cơ sở hoặc tài sản cơ sở. Biến động giá ở chứng khoán cơ sở nhất thiết sẽ ảnh hưởng đến giá của chứng khoán phái sinh đang dựa vào nó.
Trong thuật ngữ phái sinh, chứng khoán cơ bản thường được gọi đơn giản là “cơ sở”. Một chứng khoán cơ sở có thể là bất kỳ tài sản, chỉ số, công cụ tài chính nào hoặc thậm chí là một công cụ phái sinh khác. Các khoản nợ có thế chấp (CDO) và hoán đổi nợ tín dụng (CDS), vốn là trung tâm của cuộc khủng hoảng tài chính trong lịch sử, cũng là các công cụ phái sinh phụ thuộc vào chuyển động của một chứng khoán cơ sở.
Các nhà giao dịch sử dụng các công cụ phái sinh để đầu cơ hoặc phòng hộ, chống lại các biến động giá trong tương lai của các chứng khoán cơ bản. Phái sinh càng trở nên phức tạp thì mức độ đầu cơ và bảo hiểm rủi ro càng trở nên đáng kể.
Mối quan hệ giữa chứng khoán cơ sở và các dẫn xuất của nó không phải là tuyến tính, mặc dù có thể xảy ra như vậy trong thực tế. Nói chung, giá thực hiện cho một quyền chọn ra tiền càng xa giá hiện tại của chứng khoán cơ sở thì giá quyền chọn càng ít thay đổi trên một đơn vị chuyển động của chứng khoán cơ sở.
Ngoài ra, hợp đồng phái sinh có thể được viết sao cho giá của nó có thể tương quan trực tiếp hoặc tương quan nghịch với giá của chứng khoán cơ sở. Một quyền chọn mua có tương quan trực tiếp và một quyền chọn bán có tương quan nghịch.
Nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán cơ sở tại VPS
Ví dụ: Quyền chọn trên hợp đồng tương lai là đặt cược vào giá tương lai của hợp đồng tương lai, vấn đề cốt lõi ở đây chính là thực ra, nhà đầu tư đang đặt cược vào giá tương lai của chứng khoán cơ sở.
Cách thức hoạt động của chứng khoán cơ sở là gì?
Chứng khoán cơ sở chỉ đơn thuần là chính nó. Nếu không có chứng khoán phái sinh, các nhà giao dịch sẽ chỉ cần mua và bán các chứng khoán cơ sở trên thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, khi nói đến chứng khoán phái sinh, thì chứng khoán cơ sở là khoản mục phải được một bên giao trong hợp đồng phái sinh và được bên kia chấp nhận. Điều này có nghĩa là phải nhận được sự đồng ý giao dịch của cả hai bên. Ngoại lệ là khi chứng khoán cơ sở là một chỉ số hoặc phái sinh là một giao dịch hoán đổi, trong đó tiền mặt chỉ được trao đổi giữa các bên khi kết thúc hợp đồng phái sinh