Tội phạm là một khái niệm pháp lý được đề cập và khái niệm cụ thể trong Bộ luật hình sự của nước CHXH chủ nghĩa Việt Nam. Bài viết này sẽ chia sẻ tới các bạn chi tiết về khái niệm Tội phạm là gì? Cấu thành tội phạm? Phân loại tội phạm? Cùng tham khảo nhé!
Tội phạm là gì?
Khái niệm tội phạm được khái niệm cụ thể tại điều 8, bộ luật hình sự 2015: “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có khả năng trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, vẹn toàn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, ích lợi hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.
Những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm tuy vậy thuộc tính nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không phải là tội phạm và được xử lý bằng các cách thức làm khác.
Như vậy, có thể thấy rằng định nghĩa tội phạm đã trải nhiều năm trôi qua lập pháp nhưng mà nội hàm của khái niệm này vẫn không có những thay đổi về bản chất nó vẫn được coi là hành vi nguy hiểm cho xã hội và chỉ bị xử lý khi hành vi đấy được quy định cụ thể trong luật hình sự.
Tiêu chí xác định tính nguy hiểm của tội phạm
-Thuộc tính các quan hệ xã hội bị xâm hại
– Hậu quả do hành vi phạm tội gây ra
– Thuộc tính và mức độ lỗi: hình thức lỗi, động cơ mục đích phạm tội…
– Các yếu tố của hành vi phạm tội như thời gian, địa điểm, công cụ phạm tội…
Xem thêm: Trách nhiệm pháp lý là gì? Đặc điểm trách nhiệm pháp lý
Cấu thành tội phạm?
Cấu thành tội phạm bao gồm:
– Khách thể của tội phạm:
Là quan hệ xã hội được Luật hình sự bảo vệ ,bị tội phạm xâm hại,gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại
– Mặt khách quan của tôi phạm:
Là những biểu hiện của bên ngoài tội phạm.Mặt khách quan bao gồm các dấu hiệu: hành vi nguy hiểm cho xã hội ,hậu quả tác hại do tội phạm gây ra, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi nguy hiểm và hậu quả do hành vi đó gây ra ; thời gian, địa điểm; công cụ phương tiện thực hiện tội phạm. V.v
– Mặt chủ quan của tội phạm:
Là những biểu hiện bên trong của tội phạm,là thái độ tâm lý của người phạm tội.Mặt chủ quan của tội phạm gồm các dấu hiệu lỗi,động cơ, mục đích cuả tội phạm.
– Chủ thể của tội phạm:
Là con người cụ thể thực hiện hành vi phạm tội ,mà theo quy định của Luật Hình sự họ phải chịu trách nhiệm về hành vi đó.Chủ thể của tội phạm phải là người có đủ khả năng trách nhiệm hình sự và đủ độ tuổi theo quy định của pháp luật Hình sự
Xem thêm: Thi hành pháp luật là gì? Các hình thức pháp luật bạn cần biết
Phân loại tội phạm
1. Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật này, tội phạm được phân thành 04 loại sau đây:
a) Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;
b) Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có thuộc tính và cấp độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;
c) Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;
d) Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và cấp độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
2. Tội phạm do pháp nhân thương mại thực hiện được phân loại căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội theo quy định tại khoản 1 vấn đề này và quy định tương ứng đối với các tội phạm được quy định tại Điều 76 của Bộ luật này.
Các dấu hiệu của tội phạm là gì?
1. Tính nguy hiểm cho xã hội
Là dấu hiệu đầu tiên xác định hành vi đấy có phải là tội phạm hay không? Thể hiện ở việc gây thiệt hại hoặc làm ra rủi ro gây thiệt hại cho các quan hệ xã hội.
Tính nguy hiểm cho xã hội là thuộc tính quan trọng và căn bản nhất, có ý nghĩa quyết định các dấu hiệu và đã được thể hiện thông qua hành vi nguy hiểm cho xã hội.
2. Tính có lỗi
Lỗi của một người thể hiện ở dạng cố ý hoặc vô ý, đây là dấu hiệu thiết yếu cấu thành tội phạm.
Mục đích của áp dụng hình phạt đối với người phạm tội là trừng trị người có lỗi chứ không phải trừng phạt hành vi. Người gánh chịu hậu quả hình sự không những vì có hành vi khách quan gây thiệt hại cho xã hội mà còn vì đã có lỗi trong thực hiện hành vi đó. Cần có thể chia hành vi phạm tội thành lỗi cố ý và lỗi vô ý.
3. Tính trái pháp luật
Căn cứ Điều 2 Bộ luật hình sự quy định về trách nhiệm hình sự:
1. Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật Hình sự quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự.
2. Chỉ pháp nhân thương mại nào phạm một tội đã được quy định tại Điều 76 của Bộ luật này mới phải gánh chịu hậu quả hình sự”.
Xem thêm: Vi phạm pháp luật là gì? Dấu hiệu của vi phạm pháp luật
Qua bài viết trên, mình đã chia sẻ tới các bạn Tội phạm là gì? Cấu thành tội phạm? Phân loại tội phạm? Hy vọng bài viết sẽ mang tới các bạn nhiều thông tin hữu ích. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!
Vũ Thơm – Tổng hợp & chỉnh sửa
Tham khảo nguồn: (luathoangsa.vn, hangluatlamtriviet.com,…)
